Het telefoongebruik in het verkeer is ook in 2023 toegenomen, blijkt uit het tweejaarlijks onderzoek dat Interpolis door SWOV laat uitvoeren. 75% van de volwassenen geeft aan de mobiele telefoon tijdens deelname aan het verkeer te gebruiken; in 2017 was dit 66,1%. Jonge fietsers en beginnende automobilisten gebruiken hun telefoon het vaakst. Het telefoongebruik onder jongeren blijft nagenoeg gelijk, maar is met 82,7% onverminderd hoog. Opvallend is dat we de telefoon steeds vaker gebruiken voor activiteiten als online vergaderen (17,8%), gamen (11,4%) en het maken van foto’s of video’s (24,9%).                        

Een groot deel van de verkeersdeelnemers (automobilisten, fietsers en voetgangers) ziet hun eigen telefoongebruik in het verkeer niet als een probleem, blijkt uit het onderzoek. Ondertussen staat de verkeersveiligheid in Nederland al jaren onder druk en neemt het aantal (dodelijke) verkeersslachtoffers toe*. Interpolis roept verkeersdeelnemers op bewuster aan het verkeer deel te nemen. Adriaan Heino, verkeerspsycholoog bij Interpolis: ‘Voor je eigen veiligheid en die van je medeweggebruikers is het belangrijk dat je je concentreert op het verkeer en je niet laat afleiden door je telefoon. Mensen zijn te optimistisch en denken dat ze veilig aan het verkeer kunnen deelnemen terwijl ze hun telefoon gebruiken. Dat zien we ook terug in ons onderzoek, waarbij degene die veel vertrouwen hebben in hun eigen vaardigheden, vaker hun telefoon gebruiken in het verkeer.’

Beginnende automobilist gebruikt het vaakst de telefoon achter het stuur

93% van de beginnende automobilisten (18-24 jaar) gebruikt hun telefoon weleens in de auto. Dat is het hoogste percentage onder de volwassenen. Automobilisten in deze leeftijdscategorie hebben sowieso al een hoger ongevalsrisico, onder andere doordat hun hersenen nog volop in ontwikkeling zijn (SWOV, 2021). Ook zijn bepaalde vaardigheden als gevaarherkenning minder ontwikkeld. Voor de groep jongeren geldt dat het aandeel telefoongebruikers in de groep 15 tot en met 17 jaar het hoogst is.

Online vergaderen in het verkeer lijkt een blijvertje

Voor het eerst werd in het onderzoek uitgevraagd of respondenten weleens deelnemen aan online vergaderingen in het verkeer. Van de volwassen respondenten geeft 17,8% aan weleens online vergaderingen bij te wonen. Uit eerder onderzoek van Interpolis in 2022 bleek dat 12% van de ondernemers en 5% van de werknemers in de auto deelneemt aan online overleg. Heino: ‘Tijdens corona zijn we massaal online gaan vergaderen, ook in de auto. Zoals het nu lijkt was dat niet iets kortdurend, maar is het een gewoonte geworden. En dat is zorgelijk, want deelnemen aan een vergadering gaat niet samen met veilig deelnemen aan het verkeer.’

Steeds vaker gamen achter het stuur

De telefoon wordt niet alleen in het verkeer gebruikt om te appen of te bellen. Zo wordt er steeds meer gegamed tijdens het fietsen en autorijden. Waar in 2017 ‘nog maar’ 4,3% van de fietsers weleens games speelde op de mobiele telefoon tijdens het fietsen, is dat in 2023 gestegen naar 13%. Bij automobilisten steeg dit van 3,3% in 2017 naar 11,4% in 2023. Daarnaast geeft 1 op de 4 automobilisten aan dat ze in het verkeer foto’s of video’s maken. Bij fietsers is dit zelfs 1 op de 3.

Verkeersdeelnemer ziet vaak geen probleem van telefoongebruik in het verkeer

Het aandeel volwassen fietsers en automobilisten dat aangeeft dat hun mobielgebruik in verkeer geen probleem is, verdubbelde ten opzichte van 2021. 40,2% van de automobilisten en 39% van de fietsers vindt het eigen telefoongebruik geen probleem. Bij jongeren ligt dit percentage zelfs nog hoger: 46,4% van de jonge fietsers ziet geen problemen in telefoongebruik in het verkeer. Heino: ‘Dit heeft onder andere te maken met zelfoverschatting. Mensen weten wel dat het gebruik van je mobiel in het verkeer gevaarlijk is, maar doen het toch omdat ze denken dat zíj het zelf wel veilig kunnen doen.’

Aanzetten tot veiliger gedrag in het verkeer

Heino: ‘We weten uit onderzoek dat afleiding één van de belangrijkste oorzaken van verkeersongevallen is. De telefoon speelt hierin een grote rol. Met diverse campagnes en samenwerkingen met externe partijen willen we verkeersdeelnemers bewust maken van hun eigen gedrag en ze aanzetten tot veiliger gedrag. Het hoge telefoongebruik onder jongeren in combinatie met het feit dat ze dit vaak niet zien als een probleem, baart ons zorgen. Daarnaast blijkt uit eerder onderzoek dat hoe meer jongeren gewend raken om de mobiele telefoon op jonge leeftijd in het verkeer te gebruiken, hoe groter de kans dat ze dit ook op latere leeftijd blijven doen. De fietsers van vandaag zijn de automobilisten van morgen, en daarom is het van belang dat zij al op jonge leeftijd het juiste gedrag aanleren. Dat is ook de reden waarom we de afgelopen jaren de impactvolle campagnes ‘Smoorverliefd’ met Snelle en ‘Mis Niks’ met Danique hebben gecreëerd, om juist die jonge doelgroep te bereiken en ze bewust te maken van de gevaren van telefoongebruik op de fiets.’

Over de Barometer Mobiliteit

De Barometer is een tweejaarlijks onderzoek naar het gebruik van de mobiele telefoon in het verkeer. Het onderzoek is uitgevoerd door Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) in opdracht van Interpolis. Aan de Barometer 2023 hebben uit heel Nederland 3.742 volwassen respondenten in de leeftijd 18 t/m 80 jaar en 320 jongeren in de leeftijd 12 t/m 17 jaar deelgenomen.